Γερμανία: 51 μέρες πριν τις εκλογές

Γράφει ο Μουρτζούκος Χρήστος

Ήταν 6 Νοεμβρίου, όταν με απόφαση του Όλαφ Σολτς, απελύθει ο Κρίστιαν Λίτνερ και με αυτόν τον τρόπο διελύθει ο κυβερνητικό συνασπιτισμός.

Η Γερμανία από εκείνη την ημέρα οδεύει σε πρόωρες εκλογές, πρώτη φορά μετά το μακρινό 1982. Πέντε φορές, η ψήφος εμπιστοσύνης έχει ζητηθεί στην Γερμανία μεταπολεμικά, αλλά είναι η πρώτη μετά το ΄82 όπου η χώρα οδεύσει σε προωρες εκλογές.

Πέντε φορές είχε προβεί η βουλή σε ψήφος εμπιστοσύνης στην Γερμανία:

• 1972: Ήταν πρώτος ο Willy Brandt όταν ζήτησε ψήφο εμπιστοσύνης και την έχασε
• 1982: Δύο φορές είχαμε την διεξαγωγή της ψήφου εμπιστοσύνης, με τους Helmut Schmidt και Helmut Kohl, με τον Schmidt να την κερδίζει και τον Kohl να την χάνει
• 2001-2005: Δύο φορές ζήτησε την ψήφο εμπιστοσύνης o Gerhard Schröder

Σήμερα, η πολιτική σκηνή της Γερμανίας βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή. Η πτώση της πρώτης τρικομματικής κυβέρνησης στην ιστορία της χώρας στις 16 Δεκεμβρίου, μέσω της ψήφου εμπιστοσύνης, σηματοδοτεί σημαντικές αλλαγές. Ο Όλαφ Σολτς μετέφερε το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας στον πρόεδρο Φράνκ-Βάλτερ Στάινμαϊερ στο παλάτι Μπελεβού. Στη συνέχεια, στις 27 Δεκεμβρίου, ο πρόεδρος Στάινμαϊερ διέλυσε το Κοινοβούλιο, ανοίγοντας τον δρόμο για τις πρόωρες βουλευτικές εκλογές που προγραμματίστηκαν για τις 23 Φεβρουαρίου.

Μετά την ψήφο εμπιστοσύνης ξεκίνησε ουσιαστικά η προεκλογική εκστρατεία στη Γερμανία, με τον επικεφαλής των Χριστιανοδημοκρατών (CDU) Φρίντριχ Μερτς, να εμφανίζεται φαβορί για να είναι ο νέος καγκελάριος.

Οι συντηρητικοί του CDU/CSU διατηρούν άνετο προβάδισμα 33% έναντι του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SPD) με 16%, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις. Το κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) 18% εμφανίζεται επίσης να προηγείται του SPD, ενώ οι Πράσινοι 13% βρίσκονται στην τέταρτη θέση και οι φιλελεύθεροι 4% παλεύουν για να είναι στην επόμενη βουλή.

Με βάση αυτήν την εικόνα η επόμενη βουλή αποτελεί ένα μεγάλο ερωτηματικό.

Βουλή και Κυβέρνηση

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ της βουλής (Bundestag) και της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης;

Η Bundestag και η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση συχνά δύσκολα διαχωρίζονται η μία από την άλλη στο κοινό. Τα δύο συνταγματικά σώματα, η βουλή και η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση, έχουν πολύ διαφορετικά καθήκοντα και, σύμφωνα με τον Βασικό Νόμο, το καθένα παίζει τους δικούς του ρόλους (η βουλή περιγράφεται στο άρθρο 38 και η ομοσπονδιακή κυβέρνηση στο άρθρο 62).

Ένας λόγος για τη σύγχυση μπορεί να είναι ότι οι εργασίες, αν και πολύ διαφορετικές, συχνά αλληλοεπικαλύπτονται. Αν και η βουλής ως κοινοβούλιο αναφέρεται ως νομοθετικό σώμα, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση εισάγει τους περισσότερους νόμους για κοινοβουλευτική συζήτηση που αργότερα εγκρίνονται από την βουλή.

Ωστόσο, εάν η βουλής εκπληρώσει το καθήκον της να ελέγχει την κυβέρνηση, οι διαφορές γίνονται πιο αισθητές: Κατά τη διάρκεια των εβδομάδων συνόδου, υπάρχει πάντα η «Έρευνα της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης» και η «Ώρα των Ερωτήσεων» τις Τετάρτες, κατά την οποία τα μέλη της κυβέρνησης απαντούν σε ερωτήσεις βουλευτών.

Η βουλή εκλέγεται επίσης από το λαό ως κοινοβούλιο. Αυτό σημαίνει ότι είναι το μόνο συνταγματικό όργανο που έχει την άμεση νομιμοποίηση των πολιτών.

Ποια είναι όμως τα καθήκοντα της βουλής;

Τα πιο σημαντικά καθήκοντα της βουλής είναι η νομοθεσία και ο έλεγχος του κυβερνητικού έργου.
Οι βουλευτές αποφασίζουν επίσης για τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό και τις αποστολές του στρατού (Bundeswehr) στο εξωτερικό. Ένα άλλο σημαντικό καθήκον της βουλής είναι η εκλογή του Καγκελαρίου.

Τελευταίο αλλά εξίσου σημαντικό, η βουλής είναι ο χώρος όπου διατυπώνονται και συζητούνται ενώπιον του κοινού διαφορετικές απόψεις σχετικά με τη σωστή πολιτική διαδρομή.

Η βουλής είναι το ανώτατο δημοκρατικό κρατικό όργανο στη Γερμανία. Αυτή τη στιγμή έχει 736 εκλεγμένους αντιπροσώπους.

Πώς λειτουργεί η συνεργασία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της βουλής;

Στη Γερμανία, η ευρωπαϊκή πολιτική είναι παραδοσιακά ευθύνη της ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Ωστόσο, το Κοινοβούλιο ασκεί τον έλεγχό του. Οι βουλευτές ενημερώνονται σε πρώιμο στάδιο για τις νομοθετικές προτάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Ολομέλεια και στις επιτροπές. Οι βουλευτές αποφασίζουν για δηλώσεις που η ομοσπονδιακή κυβέρνηση πρέπει να λάβει υπόψη στις συζητήσεις της στο Συμβούλιο Υπουργών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η βουλή

1. Αποφασίζει και αλλάζει τους νόμους που ισχύουν στην Γερμανία
2. Ελέγχει την ομοσπονδιακή κυβέρνηση και την διοίκηση
3. Εκλέγει τον Καγκελάριο ο οποίος σχηματίζει κυβέρνηση
4. Αποφασίζει για τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό
5. Αποφασίζει για τις αποστολές του στρατού στο εξωτερικό και της συμβάσεις με άλλες χώρες